O trudnej sztuce podejmowania dialogu - relacja z obchodów Międzynarodowego Dnia Mediacji

Międzynarodowy Dzień Mediacji (Conflict Resolution Day) to akcja zapoczątkowana w USA w 2005 roku, natomiast w Polsce pierwszy raz zorganizowana trzy lata później. W obchodach Międzynarodowego Dnia Mediacji co roku biorą udział rozmaite instytucje -  sądy, prokuratury, komisariaty policji, ośrodki mediacyjne, kancelarie prawne, poradnie psychologiczne oraz szkoły i uczelnie z całej Polski. Organizowane są z tej okazji różnego rodzaju wydarzenia promujące metody polubowne i skuteczną komunikację społeczną. W tym roku święto to było obchodzone również w Akademii Ignatianum w Krakowie, która była gospodarzem wydarzeń współorganizowanych z Uniwersytetem Papieskim Jana Pawła II w Krakowie w dniu 17 października br. Uczestnikami spotkań byli zarówno mediatorzy, prawnicy, pracownicy socjalni, jak i badacze, dydaktycy oraz studenci.

            Przed południem odbyły się warsztaty pt.: „Analiza sytuacji konfliktowych dla początkujących”, które poprowadził dr Mateusz Pękala - prawnik, mediator, adiunkt w Katedrze Polityki Publicznej i Administracji AIK. Po krótkiej prezentacji ogólnych zasad i przebiegu postępowania mediacyjnego uczestnicy mieli okazję poćwiczyć dokonywanie tzw. diagnozy konfliktu na dwóch kazusach inspirowanych rzeczywistymi sytuacjami (spór sąsiedzki oraz spór zbiorowy w zakładzie pracy).             

            Następnie odbył się panel dyskusyjny, który rozpoczęły przemówienia dr hab. Artura Wołka, prof. AIK – Prorektora AIK ds. Organizacji i Rozwoju Uczelni oraz dr Marii Łuszczyńskiej – Zastępcy Dyrektora Instytutu Pracy Socjalnej UPJP2. Pierwsze wystąpienie, wygłoszone przez mgr Konrada Sobczyka, doświadczonego mediatora i Członka Społecznej Rady ds. Alternatywnych Metod Rozwiązywania Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości, zatytułowane było „Między pasją a frustracją” i nawiązywało do postaw dominujących u polskich przedstawicieli ruchu na rzecz metod polubownych. Mediacja rozwija się w naszym kraju od wielu lat, jednak pomimo wysiłków wielu organizacji świadomość społeczna w tym zakresie jest wciąż niewielka. Sytuacja powoli się poprawia, jednak bez szeroko zakrojonej i wspartej reformami systemowymi akcji promocyjnej nie ma szans na znaczący wzrost zainteresowania zawieraniem ugód. 

            Następnie głos zabrała mgr Anna Cybulko, Ombudsman Uniwersytetu Warszawskiego, która wskazała w jaki sposób techniki mediacyjne są przydatne do rozwiązywania konfliktów w środowisku akademickim – zarówno pomiędzy studentami, jak i pomiędzy pracownikami naukowymi i administracyjnymi, jaki na linii student – wykładowca. Od powołania Rzecznika Akademickiego ds. studenckich i pracowniczych w 2011 r. co roku rozpatruje on ok. 130 spraw dotyczących różnych aspektów funkcjonowania uczelni, działając zgodnie z zasadami: niezależności, neutralności i bezstronności, poufności oraz elastyczności i nieformalności. Stosowanie metod polubownych w środowisku akademickim jest nie tylko skuteczne, ale przyczynia się również do promowania wysokich standardów etycznych. 

            Trzecim prelegentem była dr Katarzyna Wojtanowicz - mediator, superwizor pracy socjalnej, adiunkt w Instytucie Pracy Socjalnej UPJP2, która zwróciła uwagę na kolejną sferę praktycznego zastosowania mediacji, jaką jest działalność ośrodków interwencji kryzysowej. Techniki skutecznej komunikacji przydają się przede wszystkim na pierwszych etapach pomocy osobom i rodzinom znajdujących się w sytuacjach trudnych, czyli tam, gdzie ważne jest przywrócenie ich równowagi psychicznej i zdolności samodzielnego podejmowania decyzji. Tytułem uzupełnienia prezentacji przedstawionej przez dr K. Wojtanowicz głos zabrała mgr Sylwia Michalec-Jękot – Dyrektor Ośrodka Interwencji Kryzysowej i Poradnictwa w Myślenicach. 

            Ostatni referat pt.: „Techniki mediacyjne w praktyce zarządzania organizacjami. Zarys pola badawczego” wygłosił dr Mateusz Pękala. Zwrócił on uwagę na fakt, iż nauki menedżerskie oraz wiedza o mediacji to dwie dziedziny badań naukowych oraz praktyki społecznej, które mają wiele cech wspólnych. Przede wszystkim, obie gałęzie wiedzy są w wyraźny sposób ukierunkowane pragmatycznie, tzn. wszelkie formułowane w ich zakresie koncepcje teoretyczne mogą być uznane za dobre o tyle, o ile bezpośrednio przekładają się na usprawnienie procesów zachodzących w rzeczywistości społecznej. Dlatego właśnie można stwierdzić, że w pewnym sensie każdy mediator jest menedżerem, a każdy menedżer jest mediatorem. Inna cechą wspólną obu dziedzin jest kluczowa rola kompetencji miękkich, takich jak np. myślenie analityczne, myślenie krytyczne i myślenie kreatywne.

            Ostatnim punktem obchodów Międzynarodowego Dnia Mediacji 2018 były warsztaty superwizyjne dla mediatorów, które poprowadził mgr Konrad Sobczyk. Była to okazja do dyskusji na temat różnorodnych uwarunkowań stosowania metod polubownych w Polsce, zarówno w formie mediacji sądowej, jak i w formach pozasądowych. Uczestnicy wzięli również udział w analizie dylematów pojawiających się w pracy każdego mediatora.

            Wszystkie wydarzenia zorganizowane 17.10.2018 r. wspólnie przez Akademię Ignatianum oraz Uniwersytet Papieski Jana Pawła II były dobrą okazją do promocji idei polubownego rozwiązywania sporów oraz do dyskusji nad teoretycznymi i praktycznymi aspektami rozwiązywania konfliktów społecznych. Obie uczelnie planują kontynuować współpracę przy organizacji podobnych inicjatyw.

dr Mateusz Pękala